Mural "Borba, znanje, jednakost"

Četvrtog aprila 2014. godine KURS udruženje je predstavilo svoj mural pod nazivom “Borba, znanje, jednakost” u ulici Gospodar Jevremovoj broj 31.

Autori murala su članovi Udruženja KURS: Miloš Miletić i Mirjana Radovanović, a kao asistent na oslikavanju murala je učestvovala Martina Petrović studentkinja Fakulteta likovnih umetnosti.

Izradu murala je podržala fondacija Rosa Luxemburg Stiftung Southeast Europe, dok je administrativnu podršku pružila opština Stari Grad.

O muralu „Borba, znanje, jednakost“

U istraživanju “Istorijat oslikavanja murala u Beogradu” koje je Udruženje KURS sprovelo 2011/2012. godine jedan od bitnih izvedenih zaključaka je da u Beogradu ne postoje murali koji bi se osvrtali na istoriju radničkog pokreta i antifašističke borbe. Usamljeni primer je mural iz 1977. godine na ogradi SKC-a pod nazivom „Za jedinstvo i solidarnost sa narodima Latinske Amerike“ koji je oslikala grupa umetnika iz Čilea “Brigada Salvadora Aljendea” u saradnji sa lokalnim umetnicima.

Osim ovoga, u Beogradu nema murala koji bi predstavljali istoriju radničkih borbi i studentskih pokreta. Nisu predstavljeni ni Narodnooslobodilačka borba kao ni antifašistički pokret. Kada ovo spominjemo, želimo da podsetimo na “spomeničku” ulogu murala, koji ne mora biti samo estetski zahvat u gradu već može imati i svoju edukativnu funkciju.

Mural „Borba, znanje, jednakost“ se osvrće na borbe za bolji materijalni i društveni položaj koje su studenti Beogradskog univerziteta vodili između dva svetska rata. Jedan od važnih momenata u toj borbi je bio i Aprilski protest 1936. godine kada su studenti uspeli da se izbore za svoje zahteve. Nažalost, tokom tog protesta, 4. aprila je ubijen student Žarko Marinović - taj dan se obeležava kao dan studenata Beogradskog univerziteta.

Ovaj istorijski osvrt pomaže u reflektovanju trenutno lošeg položaja mladih ljudi i nužnost njihovog aktivnijeg uključivanja u političko delovanje. Studenti su danas , kao i dvadesetih i tridesetih godina XX veka, suočeni sa teškim materijalnim položajem - visoke cene školarina i taksi, skupi materijali i literatura. Pored toga perspektiva završetka studija se ne čini ništa boljom - nezaposlenost, ili alternativa odlaska u nesigurnost emigracije. Ipak, ovakav položaj ne vodi isključivo u apatiju. Sve je prisutnije artikulisanje politika koje žele da pruže alternativu postojećem kapitalističkom sistemu.

U samoj izradi skice, KURS se kao i u dosadašnjim radovima koristio arhivskim segmentima i istorijskim informacijama na osnovu kojih je kreirana kolažna kompozicija. Kompozicija murala je urađena po uzoru na naslovnu stranu lista „Mladi radnik“ iz 1923. godine. Muralom dominiraju dve figure (ženska i muška) koje koračaju napred i nose zastave. U centralnom delu murala nalazi se pesma Branka Miljkovića “Poeziju ce svi pisati” iz ciklusa “Kritika poezije”. Na vrhu se nalaze dve laste koje nose lente sa porukom “Borba, znanje, jednakost”. Mural treba pre svega da podseti na studentske borbe 30ih godina XX veka, ali i da podstakne mlade da se bore za svoja prava i poziciju u društvu.

Nakon predstavljanja murala “Borba, znanje, jednakost” u društvenom centru “Oktobar” održan je razgovor o sadašnjim I budućim studentskim borbama kao I projekcija filma Kontekst kolektiva “O solidarnosti”. Učesnici razgovora su bili Jelena Veljić, Vuk Vuković (CDA, Gerusija) i Miloš Miletić (KURS) a moderator Marko Miletić iz Kontekst kolektiva. Tokom razgovora je bilo reči o ulozi umetnosti u različitim društvenim pokretima - da li i na koji način umetnost može doprineti u stvaranju alternativnih politika. Zatim o tome šta su problemi na koje su studentski pokreti reagovali tokom poslednje decenije, na koje načine su se suprotstavljali komercijalizaciji i privatizaciji visokog školstva i da li i koliko su te borbe bile uspešne, kao I o blokadi Filozofskog fakulteta I novim načinima organizacije studenata. Video rad O solidarnosti istražuje zaboravljenu istoriju studentskih pokreta na Beogradskom i Zagrebačkom univerzitetu tokom dvadesetih i tridesetih godina XX veka, njihovu borbu za bolji materijalni i socijalni položaj, kao i mogućnost saradnje i odnose solidarnosti studenata sa drugim društvenim i političkim pokretima. U video radu prikupljeni arhivski materijal stoji u jukstapoziciji sa savremenim snimcima studentskih plenuma i protesta, umetničkim radovima i dokumentarnim materijalima o radničkim štrajkovima i blokadama kao i različitim socijalnim pokretima za zaštitu zajedničkih dobara. Namera rada je da podstakne nova istraživanja o studentskim borbama, reflektuje nužnost susreta atomizovanih društvenih pokreta, njihovo prepoznavanje i stvaranje šireg fronta borbe za bolje radne i životne uslove.

Više fotografija možete pogledati ovde.
Foto Nenad Nikolić